خواص ضد عفونی کننده کلر به بهبود زندگی میلیاردها نفر در سراسر جهان کمک کرده است. کلر با فرمول شیمیایی Cl2 یکی از اساسی ترین عناصر شیمیایی ضروری است که برای ساخت بسیاری از محصولاتی که به سلامت و ایمنی عمومی، فناوری پیشرفته، تغذیه، امنیت و حمل و نقل کمک می کنند، استفاده می شود. غذا، آب و داروها، رایانه ها و تلفن های همراه همگی به ترکیب شیمیایی کلر بستگی دارند. ماده شیمیایی کلر همچنین در ساخت محصولات متعددی از جمله لنزهای تماسی، مبردهای تهویه مطبوع و پانل های خورشیدی گرفته تا جلیقه های ضد گلوله، رنگ و پروتز نیز استفاده می شود.
کلر به طور کلی از نمک معمولی (یکی از فراوان ترین و ضروری ترین مواد معدنی روی زمین) تولید می شود. در فرآیند تولید کلر محصولات جانبی دیگری نیز تولید می شوند که بسیار پر کاربرد هستند. هیدروژن، محصول جانبی فرآیند تولید کلر، به عنوان منبع انرژی در بسیاری از تاسیسات تولیدی استفاده می شود و هیدروکسید سدیم، محصول جانبی دیگر، یک محصول با ارزش و ضروری است که برای تولید بسیاری از محصولات مصرفی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.
اشکال مختلف کلر
همانطور که می دانید اشکال مختلفی از کلر وجود دارد که می توان از آنها برای ضدعفونی کردن استخر استفاده کرد. در ادامه رایج ترین اشکال کلر و مزایا و معایب آنها را بررسی خواهیم کرد.
کلر جامد
اسید دی کلرو ایزوسیانوریک که به نام دی کلر نیز شناخته می شود، به صورت دانه های جامد حاوی کلر است که می تواند برای شوک دادن به استخر استفاده شود، زیرا دارای غلظت بالایی از این ماده است. دی کلر همچنین دارای CYA (اسید سیانوریک) است که به محافظت از کلر در برابر نور خورشید کمک می کند که در صورت عدم محافظت می تواند باعث کاهش کلر داخل آب شود. با گذشت زمان استفاده از این شکل از کلر می تواند باعث افزایش بیش از حد سطح CYA شود. مزیت دی کلر این است که دارای کلر بسیار بالاست که برای شوک دادن به استخر مناسب است و معایب آن این است که می تواند اسید سیانوریک را خیلی سریع افزایش دهد.
قرص کلر
تری کلر یک فرم با غلظت بسیار بالا است. اگر از قرص‌های کلر در استخر خود استفاده می‌کنید، این قرص ها احتمالاً شکلی از تری کلر هستند که به شکل دانه ای نیز وجود دارند. از تری کلر نیز می توان برای شوک زدن به استخر استفاده کرد. همچنین حاوی CYA (اسید سیانوریک) است که از آن در برابر نور خورشید محافظت می کند. مزایت تری کلر این است که به شکل قرص به آرامی حل می شود و می تواند سطح کلر را برای مدت زمان طولانی تری در استخر نگه دارد. معایب تری کلر این است که می تواند اسید سیانوریک را خیلی سریع افزایش دهد و در صورت تماس مستقیم با آن می تواند باعث ایجاد مشکلاتی در سطح استخر شود.
کلر مایع
کلر مایع در مقایسه با مدل جامد دارای سطح کمتری از کلر است. اسید سیانوریک در آن وجود ندارد بنابراین سطح CYA شما را بالا نمی برد. آب باید مقدار مناسبی از اسید سیانوریک را در خود داشته باشد تا از کلر مایع در برابر اشعه خورشید محافظت کند. در صورت وجود جلبک و زهکشی، می توان برای شستشوی استخر از کلر مایع استفاده کرد. کلر مایع اگر بدون استفاده از اسید سیانوریک در معرض نور خورشید قرار بگیرید به زودی تاثیرات خود را از دست خواهد داد.
کلر گازی
این حالت از این ماده شیمیایی، خالص ترین شکل کلر است و عنصر پایه ای است که در تولید سایر ترکیبات کلر استخرهای شنا از جمله قرص ها، پودرها و مایعات استفاده می شود. به دلیل کارایی زیاد آن هم به عنوان یک عامل ضدعفونی کننده و هم به عنوان اکسید کننده، به طور گسترده در تصفیه آب در سراسر جهان استفاده می شود. از آنجایی که گاز کلر حاوی هیچ یک از نمک ها یا مواد افزودنی موجود در سایر ترکیبات کلرکننده نیست، باعث افزایش سریع این عناصر در آب استخر نمی شود.
اگر چه اکثر استخرهای بزرگ عمومی و نیمه عمومی از گاز کلر از طریق سیستم های تغذیه اتوماتیک استفاده می کنند، استفاده از حالت گاز این ماده شیمیایی پرکاربرد در تصفیه آب استخرهای مسکونی توسط تعداد محدودی از شرکت های خدمات دهنده قابل انجام خواهد بود، چون کاری تخصصی است و نیاز به آموزش دارد. بیش از 50 سال است که گاز کلر به طور ایمن و قابل اعتماد در تصفیه آب استخرهای مسکونی استفاده می شود.
اسید هیپوکلرو رایج ترین نوع گاز کلر استفاده شده برای تصفیه آب و فاضلاب می باشد. این گاز بسیار خطرناک بوده و هنگام استفاده از آن حتما باید از ماسک استفاده نمود. استفاده از این گاز در آب باعث افزایشph آب و اسیدی شدن آن می شود.
انواع کلر مورد استفاده در تصفیه آب
رایج ترین کاربرد کلر در تصفیه و ضد عفونی کردن آب است. به عنوان یک ضد عفونی کننده، دارای مزایا و معیبی است. سایر روش‌های ضدعفونی مانند اشعه ماوراء بنفش و ازن ژنراتور، ضدعفونی کننده‌های مؤثری هستند، اما مانند کلرزنی، باقیمانده‌ای برای جلوگیری از رشد مجدد پاتوژن ایجاد نمی کنند. هنگامی که تصفیه خانه ها از محل استفاده فاصله دارند، کلرزنی بهترین راه برای تامین آب سالم به مصرف کننده نهایی است. تأمین کنندگان آب شهری معمولاً به اندازه گیری «باقی مانده کلر» – مقدار کلر باقیمانده در آب پس از رسیدن به مقصد – به عنوان اثبات ایمنی این روش متکی هستند. با توجه به شرایط، نیاز به باقیمانده کلر متفاوت است، اما هدف معمولی باقیمانده 0.2 تا 1 میلی گرم در لیتر است.
کلر خالص به ندرت برای تصفیه آب استفاده می شود. سه ماده رایج حاوی کلر مورد استفاده در تصفیه آب عبارتند از گاز کلر، هیپوکلریت سدیم و کلسیم. انتخاب نوع کلر مورد استفاده اغلب به هزینه، گزینه های ذخیره سازی موجود و شرایط pH مورد نیاز بستگی دارد. کلر زنی بر pH تاثیرگذار خواهد بود – واقعیتی که معمولاً در تصفیه آب مسکونی نادیده گرفته می شود.
گاز کلر
گاز کلر به رنگ زرد مایل به سبز و سنگین تر از هوا است. میزان سمی بودن بالای آن باعث می شود که یک ضد عفونی کننده عالی برای آب باشد اما برای انسان هایی که با آن کار می کنند نیز خطرناک است. البته گاز کلر زمانی که در جنگ های شیمیایی مورد استفاده قرار می گیرد یک سلاح مرگبار است.
این یک محرک تنفسی است و می تواند پوست و غشاهای مخاطی را تحریک کند و با قرار گرفتن در معرض آن می تواند باعث مرگ شود. به دلیل تغییرات شیمیایی که هنگام وارد شدن به آب رخ می دهد، گاز کلر هنگام استفاده برای تصفیه آب آشامیدنی بیشتر از سایر اشکال آن برای انسان سمی نیست. گاز کلر، که در واقع به عنوان مایع فشرده کهربایی رنگ فروخته می شود، کم هزینه ترین شکل کلر است و در نتیجه، نوع ارجح برای سیستم های آب شهری است.
هیپوکلریت کلسیم
هیپوکلریت کلسیم از گاز کلر ساخته می شود. بیشتر به عنوان گلوله های کوچک و گرانول کلر در تصفیه آب خانگی شناخته می شود. این ماده جامد سفید با بوی بسیار تند است و می تواند حرارت کافی برای انفجار را ایجاد کند، بنابراین نباید آن را در نزدیکی چوب، پارچه یا فرآورده های نفتی نگهداری کرد. هیپوکلریت کلسیم PH آب تصفیه شده را افزایش می دهد.
هیپوکلریت سدیم
هیپوکلریت سدیم یک ترکیب حاوی کلر است که به راحتی به عنوان سفید کننده خانگی شناخته می شود. این مایع زرد روشن است که ماندگاری نسبتاً کوتاهی دارد. در بین انواع کلر، راحت ترین روش استفاده را دارد. هیپوکلریت سدیم همچنین pH آب تصفیه شده را افزایش می دهد. غلظت کمتری از این ماده شیمیایی در این شکل برای تصفیه آب نسبت به هیپوکلریت کلسیم یا گاز کلر مورد نیاز است.
موارد استفاده از کلر
کلر به وفور در سیاره زمین موجود است. از آنجایی که این ماده شیمیایی بسیار واکنش پذیر است، عمدتاً با عناصر دیگر ترکیب می شود و ترکیباتی را تشکیل می دهد. یکی از شناخته شده ترین ترکیبات حاوی کلر، نمک معمولی یا کلرید سدیم است. دانشمندان بیش از 2000 ترکیب طبیعی حاوی کلر را کشف کرده اند. این ماده شیمیایی پرکاربرد در صنعت به دلیل فراوانی و ویژگی هایی که دارد برای مصارف متعددی مانند:
- ضد عفونی کردن سطوح: کلر در از بین بردن میکروب ها عالی است. اولین بار در سال 1847 به عنوان میکروب کش برای جلوگیری از انتشار “تب کودک” در بخش های زایمان یک بیمارستان اتریشی استفاده شد. در طول 150 سال گذشته، کلر یکی از ارجح ترین عوامل برای محدود کردن عفونت های ویروسی و باکتریایی بوده است. به عنوان ضدعفونی کننده سطوح در بیمارستان ها، منازل، استخرها، ادارات و اماکن عمومی استفاده می شود. کلر به عنوان یک ضد عفونی کننده ترجیحی در تاسیسات فرآوری گوشت و مرغ و فاضلاب و کارخانه های دفع زباله های صنعتی است.
- ضد عفونی کردن آب: کلرزنی فرآیندی است که آب را برای مصرف انسان مناسب می کند. از گسترش بیماری های منتقله از طریق آب مانند حصبه، وبا و هپاتیت A جلوگیری می کند. استفاده از کلرزن یک روش ساده، ارزان و موثر برای از بین بردن بیشتر ویروس ها و باکتری های موجود در آب است. با این حال، در از بین بردن کیست های تک یاخته ای موثر نیست.
- پلیمرهای تولیدی: حدود یک پنجم کلر تولید شده برای تولید پلی وینیل کلراید (PVC) استفاده می شود. پی وی سی پلاستیکی سبک و بادوام است که در ساخت لوله‌های آب، کیسه‌های خون، قاب پنجره ها، فضای داخلی خودرو، کفپوش وینیل و عایق سیم کشی استفاده می‌شود. استفاده از پی وی سی در خودروها باعث سبکتر شدن وسایل نقلیه می شود و در نتیجه میزان مصرف سوخت در در این خودروها کاهش می یابد.
- استفاده در تولید داروها: کلر در ساخت داروهای مختلفی از جمله داروهایی که برای درمان دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، آسم، تشنج، سرطان و افسردگی استفاده می شود، کاربرد دارد. حدود 85 درصد از داروها از این ماده شیمیایی یا ترکیبات کلردار در فرآیند تولید دارو استفاده می کنند.
- استفاده از آن در جنگ شیمیایی: گاز کلر به دلیل سمی بودن در طول جنگ جهانی اول مورد استفاده قرار گرفت.
- صنایع کاغذ و نساجی: در این صنایع از کلر یا ترکیبات آن برای سفید کردن کاغذ و منسوجات استفاده می شود.
- انرژی خورشیدی: کلر نقش مهمی در بهره برداری از انرژی خورشیدی دارد. برای تصفیه سیلیکون در ماسه برای ساخت پنل های خورشیدی استفاده می شود.
- کاربردهای دیگر: کلر برای ساخت محصولات دیگری از جمله شوینده ها، حلال ها، رنگ ها، ضد عفونی کننده ها و آفت کش ها استفاده می شود. از آنجایی که کلر واکنش پذیر است، در آزمایشگاه ها برای ساخت مواد شیمیایی با اهداف تحقیقاتی از طریق واکنش های ردوکس (واکنش های اکسیداسیون-کاهش) استفاده می شود. کلر همچنین برای تولید باتری خودرو، مبردهای تهویه مطبوع، تلفن، تبلت و کامپیوتر استفاده می شود.
تاثیرات قرار گرفتن در معرض کلر
اثرات سلامتی ناشی از قرار گرفتن بیش از حد در معرض کلر در عرض چند ثانیه تا چند دقیقه شروع می شود. شدت علائم و نشانه های ناشی از کلر با توجه به مقدار، مسیر و مدت قرار گرفتن در معرض آن متفاوت است.
استنشاق: اکثرا قرار گرفتن در معرض این ماده شیمیایی خطرناک از طریق استنشاق رخ می دهد. قرار گرفتن در معرض سطح کم کلر موجود در هوا باعث تحریک چشم/پوست/راه هوایی، گلودرد و سرفه می شود. بوی کلر هشدار اولیه کافی در مورد وجود آن می دهد، اما همچنین باعث خستگی بویایی یا سازگاری می شود و آگاهی فرد از قرار گرفتن در معرض طولانی مدت در غلظت های پایین را کاهش می دهد. در سطوح بالاتر قرار گرفتن در معرض کلر علائم و نشانه ها ممکن است به سفتی قفسه سینه، خس خس سینه، تنگی نفس و اسپاسم برونش تبدیل شوند.
بلع: این اتفاق هر چند به ندرت ممکن است اتفاق بیافتد اما با این حال، مصرف کلر محلول در آب (به عنوان مثال، هیپوکلریت سدیم یا سفید کننده خانگی) باعث آسیب به دستگاه گوارش می شود.
تماس چشمی/پوستی: قرار گرفتن در معرض گاز کلر در سطح پایین باعث تحریک چشم و پوست می شود. قرار گرفتن در معرض بیشتر ممکن است منجر به سوختگی یا زخم های شیمیایی شدید شود. قرار گرفتن در معرض کلر مایع فشرده ممکن است باعث سرمازدگی پوست و چشم شود.
کودکان ممکن است دوز بیشتری نسبت به بزرگسالانی دریافت کنند که در محیط هایی با همان سطح گاز کلر قرار می گیرند، زیرا نسبت سطح ریه به وزن بدن آنها بیشتر است. علاوه بر این، آنها ممکن است در معرض سطوح بالاتری نسبت به بزرگسالان در همان مکان باشند، زیرا قد آنها کوتاهتر است و غلظت بالاتر گاز کلر ممکن است در نزدیکی زمین یافت شود.
قیمت کلر
قیمت کلر به عوامل مختلفی بستگی دارد که از مهم ترین آنها می توان به کشور سازنده و همچنین قیمت ارز اشاره کرد. درصد خلوص مورد نیاز شما عامل مهم دیگر در تعیین قیمت کلر می باشد، هر چه غلظت و خلوص کلر بالاتر باشد قیمت بالاتری خواهد داشت. نحوه بسته بندی نیز در قیمت آن تاثیر مستقیم دارد به عنوان مثال قیمت کلر 200 گرمی که به صورت بسته‌های پنج تایی در محفظه درب دار پلاستیکی ارائه می شوند با قیمت کلری که حجم بالا تولید و به فروش می رسد متفاوت خواهد. به صورت کلی می توان از عوامل تاثیر گذار بر قیمت کلر به موارد زیر اشاره کرد:
- شرکت سازنده کلر می تواند عاملی تامین کننده بر قیمت این ماده شیمیایی بسیار مفید در صنعت تصفیه و ضدعفونی باشد؛ زیرا اقدام به خرید این ماده شیمیایی پرکاربرد از شرکت های خارجی تحت تاثیر نوسانات ارز و همچنین فاصله جغرافیایی آن کشورها به خاطر هزینه های حمل و نقل باعث افزایش قیمت نهایی کلر خواهد شد.
- شکل فیزیکی: قطعا قیمت کلر جامد، مایع و گاز با یکدیگر متفاوت خواهد.
- نحوه بسته بندی می تواند بر قیمت کلر تاثیر گذار باشد
- کشور سازنده: نمونه ساخت ساخت ایران ارزان تر از کلرهای وارداتی خواهد بود.
- درصد خلوص کلر باعث افزایش قیمت این ماده می شود.
- میزان سفارش خریدار، عامل دیگر تعیین کننده قیمت است. شما هر چقدر حجم خرید بیشتری داشته باشید با قیمت پایین تر خرید خواهید کرد.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.